Kako su se sponzorstva na fudbalskim dresovima u Premijer ligi promenila – od piva do klađenja?

Zanimljivu priču o tome kako su se sponzori na dresovima u Premijer ligi, najpoznatijem nacionalnom fudbalskom prvenstvu na svetu, promenili u zavisnosti od industrije iz koje dolaze, objavio je BBC, najpopularniji informativni sajt u Ujedinjenom Kraljevstvu. Danas je klađenje postalo norma.

Printscreen: Aston Vila Youtube

BBC, koji ima najveću prosečnu gledanost među britanskim medijskim sajtovima (39,2 miliona), pokušao je da „dešifruje“ trend promene sponzora na dresovima klubova Premijer lige.

Istaknuto je da su dani kada su se na dresovima najjačih engleskih klubova nalazili brendovi poznati svakom domaćinstvu prošlost. Mnoge kompanije koje danas sponzorišu klubove zapravo i ne posluju u Velikoj Britaniji niti pokušavaju da nešto prodaju navijačima, uprkos globalnom rastu popularnosti Premijer lige.

Ko sponzoriše timove Premijer lige?

Samonametnuta zabrana klubova Premijer lige da na prednjoj strani dresova imaju sponzore iz sektora igara na sreću trebalo bi da stupi na snagu pre početka sezone 2026/27. Ipak, trenutno 11 klubova – tri više nego prošle sezone – ima kladionicu kao glavnog sponzora na prednjem delu dresa. Prema podacima GlobalData, ukupna vrednost sponzorstava između klubova i kladioničarskih kompanija za sezonu 2024/25 iznosi 135,43 miliona dolara (101,1 milion funti).

Druge industrije koje sponzorišu preostalih devet klubova su finansijske usluge, zabava, tehnologija i avijacija.

Zašto su se sponzori na fudbalskim dresovima promenili?

Kada je Premijer liga osnovana pre 30 godina, nijedan od 22 kluba nije imao sponzora iz sektora igara na sreću. Većina firmi koje su tada bile sponzori prodavale su fizičke proizvode u Velikoj Britaniji, a više od polovine njih imalo je sedište upravo u toj zemlji. Danas samo jedna kompanija-sponzor ima sedište u UK, a nijedna ne prodaje fizičke proizvode koji bi interesovali navijače. Čak i Standard Chartered, banka koja sarađuje sa Liverpulom, ne dozvoljava otvaranje tekućih računa britanskim klijentima.

Industrije poput odeće, građevine i tehnologije gotovo su nestale sa fudbalskih dresova. Kompanije kao što su Commodore, Fisons, ICI, Mita Copiers i Tulip Computers – koje su bile sponzori u sezoni 1992/93 – danas više ne postoje.

U prvoj sezoni Premijer lige, sedam kompanija-sponzora bilo je locirano na manje od 160 kilometara od kluba. Dve – Šefild Junajted i Ipsvič Taun – bile su udaljene manje od 1,5 km jedna od druge, a četiri sponzora bila su smeštena na manje od 16 km od kluba. Danas je samo Liverpul unutar 1.000 km od sedišta svog glavnog sponzora. U sezoni 1992/93 prosečna udaljenost između kluba i sponzora bila je 1.859 kilometara, dok je danas čak 4.431 kilometar.

Zemlje poput Japana, koje su imale snažne ekonomije 1990-ih, danas ređe učestvuju u sponzorstvima, dok nove finansijske sile poput Bliskog Istoka sve više ulažu. Za sponzore, saradnja sa klubovima ne znači samo reklamu – to je prilika za VIP gostoprimstvo, korišćenje slika poznatih igrača u marketinške svrhe, pa čak i politički uticaj.

Zašto kladioničarske kompanije sponzorišu fudbalske dresove?

Prema istraživanjima, tokom uvodnog vikenda sezone 2018/19 prikazano je više od 29.000 oglasa za klađenje u UK – gotovo tri puta više nego prethodne sezone.

Najnoviji podaci Komisije za kockanje Ujedinjenog Kraljevstva pokazuju da su kladioničarske kompanije između aprila 2022. i marta 2023. ostvarile prihod od 15,1 milijardu funti. To im omogućava ogromne marketinške budžete. Mnogi veruju da će, zbog zabrane oglašavanja na prednjem delu dresova, kladionice preusmeriti oglašavanje na LED reklame oko terena i rukave dresova.

Kakav je uticaj sponzorstava iz sektora klađenja na klubove i navijače?

Prednji deo dresova nijednog od šest najbogatijih klubova u Premijer ligi — Arsenal, Čelsi, Liverpul, Mančester Siti, Mančester Junajted i Totenhem — ne nosi ime nijedne kladioničarske kompanije. Umesto toga, kladionice, naročito one registrovane kao ofšor operateri, ciljano sponzorišu klubove iz donjeg dela tabele, jer na taj način mogu da se povežu sa Premijer ligom bez plaćanja visokih iznosa. Ti timovi su znatno podložniji ispadanju iz lige i finansijskoj nestabilnosti, što čini sponzorstva jeftinijim, ali i strateški isplativim.

Strategija im je jednostavna – „U Premijer ligi smo, nije bitno koga sponzorišemo“. Na taj način stiču kredibilitet bez astronomskih troškova.